W dzisiejszym świecie granice między przestrzenią fizyczną a cyfrową coraz bardziej się zacierają. Wraz z tym zjawiskiem pojawiają się nowe pytania dotyczące sposobów wyrażania sprzeciwu i organizacji działań oporu. Niniejszy projekt badawczy łączy geografię oporu z geografią cyfrową, by zrozumieć, jak przestrzeń – zarówno materialna, jak i cyfrowa – wpływa na formy sprzeciwu oraz jak sama zmienia się pod ich wpływem.
Pytania badawcze
Realizując projekt poszukujemy odpowiedzi na następujące pytania:
- W jaki sposób opór wyrażany w przestrzeni cyfrowej wpływa na kształtowanie przestrzeni w świecie fizycznym?
- Jakie funkcje pełni przestrzeń materialna w działaniach oporu, które korzystają z cyfrowych narzędzi i technologii?
- Jak działają mechanizmy cyfrowego pośredniczenia oporu i jego aspektów przestrzennych?
- Jakie czynniki decydują o równowadze między materialnymi i cyfrowymi aspektami oporu?
- W jaki sposób różnice kulturowe kształtują przestrzenne cechy oporu wyrażanego za pomocą narzędzi cyfrowych?
Planowane działania
Badania będą prowadzone w Polsce i Wielkiej Brytanii, co umożliwi porównanie różnych uwarunkowań kulturowych. Przeanalizowane zostaną przypadki oporu w miastach takich jak Warszawa, Poznań, Londyn i Newcastle, a także w przestrzeni cyfrowej, na przykład w mediach społecznościowych i wirtualnych światach gier komputerowych.
W ramach projektu zastosowane zostaną następujące metody badawcze:
- Crowdmapping – uczestnicy będą mieli możliwość mapowania wydarzeń oporu za pomocą dedykowanej platformy. Narzędzie to pozwala na zbieranie informacji o lokalizacjach, charakterze i kontekście protestów. Użytkownicy będą mogli dodawać własne opisy, zdjęcia oraz opinie, co umożliwi analizę przestrzennych i społecznych wzorców oporu.
- Ankiety i wywiady – przeprowadzone zostaną badania ankietowe wśród mieszkańców wybranych miast oraz użytkowników przestrzeni cyfrowych. Celem będzie zrozumienie ich postrzegania relacji między przestrzenią a oporem. Dodatkowo, przeprowadzone wywiady pogłębione dostarczą informacji o motywacjach i doświadczeniach uczestników ruchów oporu.
- Analizy wizualne – zebrane materiały, takie jak zdjęcia i nagrania z miejsc protestów, zostaną poddane szczegółowej analizie wizualnej. Badania obejmą zarówno materialne przestrzenie oporu, jak i cyfrowe artefakty, takie jak mapy czy elementy wizualne używane w grach komputerowych.
- Netnografia – analiza treści publikowanych w społecznościach internetowych i przestrzeniach wirtualnych pozwoli na zbadanie zachowań i mechanizmów organizacji oporu w przestrzeniach cyfrowych. Szczególna uwaga zostanie poświęcona platformom społecznościowym i grom online, gdzie mogą powstawać nowe formy sprzeciwu.
Dlaczego ten projekt jest ważny?
Opór jest nieodłącznym elementem życia społecznego, a w erze cyfrowej jego formy ulegają transformacji. Protesty przenikają się między przestrzeniami materialnymi a cyfrowymi, co otwiera nowe możliwości badawcze. Niniejszy projekt ma na celu lepsze zrozumienie tych zjawisk i określenie, w jaki sposób technologia kształtuje współczesne formy oporu oraz ich wpływ na przestrzeń, w której żyjemy.
Badania zrealizowane w Polsce i Wielkiej Brytanii pozwolą uchwycić różnice kulturowe, które wpływają na praktyki oporu. Wyniki mogą mieć zastosowanie nie tylko w nauce, ale także w działalności organizacji społecznych i podejmowaniu decyzji politycznych, pokazując, jak skutecznie reagować na zmiany i wyzwania związane z oporem w erze cyfrowej.
Finansowanie
Projekt „Geografia oporu – wzajemnie powiązane przestrzenie kontestacji” finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Nauki, w ramach grantu numer 2023/51/D/HS4/00190.